OSMAN GAZİ

OSMAN GAZİ

SALTANAT SÜRESİ : 27 YIL (1299 – 1326)

 BİZANS'A KARŞI ELDE ETTİĞİ BAŞARILARLA HEM TOPRAKLARINI GENİŞLETTİ HEM DE TÜRKMEN BEYLERİNDEN PEK ÇOK ASKER, KOMUTAN VE YÖNETİCİYİ KENDİ SAFLARINDA TOPLADI.

Osman Bey (bazı kaynaklara göre Ataman Bey), 1258 yılında Söğüt'te doğdu. Babası, Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyundan Ertuğrul Beydir. Halk söylentilerine göre annesi (ya da babaannesi), Hayma Anadır. 1299 da bağımsızlığını ilan edip kurduğu devlete adını veren I. Osman, bazı kaynaklarca Osman Gazi, Osman Bey ya da Kara Osman adıyla anılır.

OSMAN GAZİ DÖNEMİNİN İLK SAVAŞI

I. Osman döneminin ilk savaşı Ermeni Beli (Derbendi) Savaşı’dır (1284). Ertuğrul Bey döneminden beri Kayı Boyu’nun Bilecik tekfuruyla dostluğu sürüyordu. Kayılar yaylaya çıkarken bazı eşyalarını Bilecik’e emanet bırakıyor, dönüşte geri alıyorlardı. Anlaşmaya göre bu işler silahsız gençler ve kadınlar tarafından yapılır, buna karşılık da tekfura bazı hediyeler verilirdi. Bu yolculuk sırasında Kayı aşiretine düşman olan İnegöl Tekfuru yol kesip halkın eşyalarına ve hayvanlarına zarar veriyordu. Hatta bununla da kalmayıp diğer Tekfurları Osman Gazi'ye karşı kışkırtıyordu.

Kara Osman bey olduktan sonra ilk iş olarak İnegöl Ovası’nın kuzeyinde yer alan ve o yıllarda “Cebel-i Ermeniyye” adı ile anılan Ahî Dağı coğrafyasında, 120 kadar süvarisiyle, 1284 yılında bir teftiş gezisine çıkmıştır. Osman Bey tarafından yapılacak bu teftiş gezisini haber alan İnegöl tekfuru Nikola da Osmanlı kaynaklarında “Ermeni-Beli” diye isimlendirilen günümüzdeki Hamzabey Boğazı’ndaki Delikli Kaya civarında ona bir pusu Kurmuştur. Kurulan pusudan kurtulmak için söz konusu yörede yapılan ilk çatışma sırasında Osman Bey, kuzeni ve ağabeyi Savcı Bey’in oğlu Baykoca’yı şehit vermiştir. Başarılı bir hücumla düşman çemberini yaran Kayı ordusu düşmanı ölüleri ve yaralılarıyla baş başa bırakarak oradan kurtuldu.

OSMANLI’NIN FETHETTİĞİ İLK KALE

13. yüzyılın ortalarında; önce Ertuğrul Gazi, sonrasında Osman Gazi’nin bölgede giderek artan bir hâkimiyet alanından söz etmek mümkündür. Karacahisar Kalesi’nin tarihsel süreç içerisindeki önemli konumu; Osman Gazi’nin bölgedeki gücünün artması ve bu durumdan rahatsız olan bölge tekfurlarının Karacahisar Tekfuru’nun önderliğinde bir ittifak kurmaları ile devam eden süreçte ortaya çıkmaktadır. Bu ittifakı bozmak için Osman Gazi tarafından Karacahisar Kalesi 1288 yılında kuşatılarak ele geçirilmiştir. Karacahisar Kalesi’nin Osman Gazi tarafından ele geçirilmesi, iskan edilmesi süreci kroniklerde anlatılmaktadır. Söğüt ve Domaniç bölgesinde yerleşmiş olan Osman Gazi’nin; kalenin alınması sonrasında Eskişehir’e yerleşmesi ve Osmanlı Kroniklerinde belirtildiği üzere Karacahisar Kalesi’nde kendi adına hutbe okutup sikke bastırdığı yönündeki bilgiler Karacahisar’ın Osmanlı Beyliği’nin kuruluş evresinde önemli yerleşimler arasında tanımlanmasında belirleyici olmaktadır.

Bilecik, Yarhisar ve İnegöl Kalelerinin Fethi

Diğer konu başlıklarında da belirttiğimiz gibi buraların fetih hikayesi biraz masalsıdır.

Osman Gazinin günden güne kuvvetlenmesini ve genişleme hareketini dikkatle takip eden Rum Tekfurları Osman Gaziyi hile ile öldürmeyi planladılar. Aralarında birlik kurdular.

Harmankaya hakimi Köse Mihail’i de aralarına almak istediler. Yaptıkları plana göre Yarhisar tekfurunun kızı Nilüfer evlendirilecek, evlenecek olan Bilecik tekfurunun Bilecik civarındaki çakır pınarındaki tertip ettiği düğünde Osman Bey’i bir suikast ile ortadan kaldırmaya karar verdiler. Bu plan Köse Mihail tarafından Osman Gazi’ye bildirilmiş Osman Gazi de Bilecik tekfurunun çakır pınarına gittiği bir sırada kadın kıyafetine soktuğu kırk gazi ile yaylaya çıkacakmış gibi eşyalarla Bilecik kalesine göndermiş ve kısa bir zaman içerisinde de Bilecik zapt edilmiştir.

Arkadan Kaldırım derbentinde pusu kurarak düğünden dönen tekfur, maiyeti ile birlikte öldürüldü. Şaşkınlıktan istifade ederek Yarhisar kalesini zapt etti (1299) Yarhisar tekfurunun kızı olan gelin “Olivera Halophirg Müslüman olmuş ve Nilüfer adını alarak Orhan Gazi ile nikahlanmıştır. ( Bu evlilikten Sultan I. Murad ve Rumeli Fatihi Süleyman Şah dünyaya gelmiştir.)

Osman Gazi Turgut Alp’in kuşattığı İnegöl üzerine yürümüş, birlikte burayı da fethetmişlerdir.

OSMAN GAZİ BAĞIMSIZLIĞINI İLAN EDİYOR

Bu olaylardan sonra birçok Selçuklu devlet adamı, komutan, yıllarca Bizans ve tekfurlarıyla cihat ve gaza yapan I.Osman’ın hizmetine girdiler. Ayrıca Anadolu’da ki Türmen boyları kitleler halinde Bizans’a karşı din uğruna savaşmak (gaza) için Osmanlı ülkesine yöneldiler. Böylece daha da güçlenen I.Osman, Türkmen beylerinin de desteğiyle bağımsızlığını ilan etti (1299)

Kuruluş döneminde Osmanlı Beyliği

Osmanlı ve Bizans Arasında ki İlk Savaş

Halil İnalcık’a göre Osman Gazi’ye güç ve prestij kazandıran 27 Temmuz 1302 tarihli Koyunhisar (Bafeus) Savaşı, Osmanlı Beyliği’nin gerçek kuruluş tarihi olarak kabul edilmelidir.

Osman Bey’in elde ettiği başarılar, komşu Rum tekfurlarını ve Bizans imparatorunu harekete geçirdi. Bu tarihe kadar Bizans, Osman Bey’i, ciddi bir tehlike olarak görmemişti. Tekfurlardan gelen haberler üzerine imparator, duruma müdahale etmeye karar verip, generallerinden Muzalon komutasındaki 2000 kadar askerini, tekfurların yardımına gönderdi. Koyunhisar da yapılan bu savaşta Bizans ordusu Osman Bey tarafından bozguna uğratıldı (27 Temmuz 1302).

Koyunhisar Savaşı Sonrası

Bu savaştan sonra Bursa, kuzey kısmı hariç, Türkler tarafından çevrildi. Böylece İzmit yolu açılmış oldu. Koyunhisar Savaşı’ndan sonra Osman Bey, İznik ve Bursa’yı savunmasız bırakmak, bu şehirlerin etrafındaki kaleleri ele geçirmek gibi bir siyaset izledi.

Bundan sonraki olayları kronolojik olarak anlatacağız.

1306 : Kestel, Kete ve Ulubat kaleleri fethedilmiştir. Osman Gazi Dinboz'da zafer kazanmıştır. Osmanlılarla yabancılar arasında ilk askeri sözleşme imzalanmıştır.

1307 : Osman gazi ilk defa İznik'i kuşatmış ve Yalova'ya akınlar düzenlenmiştir.

1308 : İmralı Adası fethedilmiştir.

1313 : Harmankaya valisi Köse Mihal Osman Gazi'nin himayesine girmiştir. Akhisar, Lüblüce, Geyve, Karagöz, Hisarcık, Lefke, Yenikale, Tekfurpınarı, ve Yanıkçahisar kaleleri fethedilmiştir. Bursa kuşatılmaya başlanmıştır.

1316 : Orhan Bey ve Nilüfer Hatun’un büyük oğlu, geleceğin Rumeli Fatihi Şehzade Süleyman dünyaya geldi.

1317 : Akçakoca'nın ve Konuralp'ın komutanlığında Kocaeli'nin fethi başlamıştır. Kapucuk ve Keresteci kaleleri ele geçirilmiştir.

1321 : Osman Gazi oğlu Orhan Gazi’yi yerine vekil tayin etmiştir. Mudanya ele geçirilmiş ve Gemlik seferine çıkılmıştır. Trakya bölgesine ilk Osmanlı akınları başlamıştır.

1323 : Akyazı ele geçirilmiştir.

1324 : Karamürsel ele geçirilmiş ve Türkler İzmit Körfezine hakim olmuşlardır. Orhan Gazi Osmanlı Devleti'nin başına geçmiştir.

1325 : Orhaneli ele geçirilmiş ve Devehisar, Bolu, Ermenipazarı ve Kandıra kaleleri fethedilmiştir.

Bursa’nın Fethi ve Osman Gazi’nin Ölümü

I. Osman, Bursa üstüne yürürken ordunun başında bulunmak istiyordu; ancak hastalığı son derece arttığından, Bursa’nın kuşatılması ve fethiyle oğlu Orhan Bey’i görevlendirdiğini bildirdi. Orhan Bey 1325’te Yenişehir’den ayrılarak önce Atranos (Orhaneli), sonra da Bursa’yı fethetti. Hasta yatağında Bursa’nın fethini öğrenen I. Osman hayata gözlerini yumdu. Önce Söğüt’e defnedilen Kara Osman vasiyeti üzerine sonrasında Bursa da Gümüşlü Kümbet’e gömüldü

Osman Gazi’nin minyatürü